معیار شناسی ایمان و کفر از دیدگاه اشعری، ماتریدی، فخررازی

نویسنده

چکیده

     در این تحقیق، مباحث مربوط به ایمان و کفر از دیدگاه اشعری، ماتریدی و فخررازی مورد بررسی قرار گرفته است. با مراجعه به آثار آنان، آنچه که به دست آمده، این است که ایشان معتقدند، حقیقت ایمان، تصدیق قلبی است و عمل در ماهیت ایمان دخیل نیست؛ اینان متعلق ایمان را «ماجاءبه‌النبی» و جایگاه آن را قلب می‌دانند. هر سه قائلند که ایمان قابل افزایش و کاهش نیست. تنها مورد اختلاف آنها در بحث اتحاد اسلام و ایمان می‌باشد؛ که در این مورد ماتریدی معتقد است اسلام و ایمان یکی هستند، اما اشعری و فخررازی، اسلام را عام و ایمان را خاص می‌دانند. ایشان حقیقت کفر را تکذیب “ماجاء‌به‌النبی“ می‌دانند و حکم به تکفیر مرتکب کبیره و اهل‌ قبله نمی‌کنند. با توجه به نظریات آنها در مورد ایمان و کفر، قبول نداشتن خلفاء نیز موجب کفر نمی‌شود. نتیجه آن‌که بنابر عقاید آن‌ها به راحتی نمی‌توان کسی را محکوم به کفر کرد

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

"The criterion of belief (Iman) and unbelief (Kofr) from perspective of Ash'ari, Matoridi and Fakhr razi"

نویسنده [English]

  • Habibullah Tajik
چکیده [English]

The present paper has discussed the matters pertaining belief (Iman) and unbelief (Kofr) from perspective of Ash'ari, Matoridi and Fakhr razi. Wat we have understood from their books is that they hold that the reality of "Iman" is confirming by heart and the action is not part of the essence of Iman; they see the subject of Iman "wat the Prophet has said" and the position of Iman the heart. All the tree scholars believe that Iman is not increasable or decreasable. The only disagreement among them is the unity of "Islam" and "Iman"; Matoridi holds that Islam and Iman are the same, while Ash'ari and Fakhr Razi believe that Islam has a wider meaning than Iman. They see the fact of Kofr as rejection of what the Prophet has said and do not call the perpetrators of the big sins and the Muslims as Kafir. According to their opinion about Iman and Kofr, rejection of the Califs also do not entail takfir. The conclusion is that according to their beliefs, it not easy to call person as kafir.

کلیدواژه‌ها [English]

  • İman
  • Kofr
  • Ash'ari
  • Matoridi
  • Fakhr Razi
   منابع و مآخذ
-       قرآن کریم.
-       ابن حزم اندلسی، علی بن احمد،(۱۴۳۵ق) الفصل فی الملل و الاهواء و النحل، دار الفکر، بیروت ـ لبنان، چاپ اول.
-       ابن منظور، محمد بن مکرم،(۱۳۷۵ش) لسان العرب، دار صادر، بیروت ـ لبنان، چاپ سوم.
-       ابو اسحاق، ابراهیم بن نوبخت،(۱۳۸۶ش) الیاقوت فی علم الکلام، مکتب آیت الله مرعشی نجفی، قم، چاپ دوم.
-       ابو معین نسفی، میمون،(۱۴۳۲ق) بحر الکلام فی اصول الدین، المکتبه الازهریه للتراث، چاپ اول.
-       ابومعین نسفی، میمون،(۲۰۱۱م) تبصره الادله فی اصول الدین، المکتبه الازهریه للتراث، چاپ اول.
-       اشعری، علی بن اسماعیل،(۱۹۹۸م) الابانه عن اصول الدیانه، دار الکتب العلمیه، بیروت ـ لبنان، چاپ اول.
-       اشعری، علی بن اسماعیل،(۱۹۵۲م) اللمع فی الرد علی اهل الزیغ و البدع، مطبعه الکاتولیه، بیروت ـ لبنان.
-       اشعری، علی بن اسماعیل،(۱۴۲۷ق) المقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین، دار صادر، بیروت ـ لبنان، چاپ اول.
-       ایجی، عبد الرحمن، (بی‌تا) المواقف فی علم الکلام، عالم الکتب، بیروت ـ‌ ‌‌لبنان.
-       ایزوتسو، توشی هیکو،‌(بی‌تا) ترجمه زهرا پور سینا(۱۳۸۹ش) سروش، چاپ سوم.
-       آمدی، سیف الدین،(۱۴۲۳ق) ابکار الافکار فی اصول الدین، دارالکتب و الوثاق القومیه، قاهره ـ مصر، چاپ اول.
-       بحرانی، ابن میثم، (بی‌تا) قواعد المرام فی علم الکلام، ترجمه و شرح زهرا مصطفوی، (۱۳۸۶ش) اطلاعات، تهران، چاپ اول.
-       بغدادی، ابو منصور عبد القادر، (بی‌تا) الفرق بین الفرق، ترجمه محمد جواد مشکور،(۱۳۸۸ش) انتشارات اشراقی، تهران، چاپ ششم.
-       پژوهشگران گروه فلسفه و کلام اسلامی،(۱۳۸۲ش) زیر نظر دکتر محمود یزدی مطلق، آستان قدس رضوی، مشهد، چاپ اول. 
-       تفتازانی، سعد الدین،(۱۴۳۲ق) شرح المقاصد، جلد سوم، دار الکتب العلمیه، بیروت ـ لبنان، چاپ اول.
-       جرجانی، سید شریف علی بن محمد،(۱۴۱۹ق) شرح المواقف، دار الکتب العلمیه، بیروت ـ لبنان، چاپ اول.
-       جلالی، سید لطف الله،(۲۰۱۱م) مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، قم، چاپ اول.
-       حلی، حسن بن یوسف،(۱۳۷۵ش) کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، موسسه امام صادق، قم، چاپ اول.
-       حلی، حسن بن یوسف،(۱۳۹۰ش) مناهج الیقین، فی اصول الدین، بوستان کتاب، قم، چاپ اول.
-       دکتر دغیم، سمیع،(۱۴۲۹ق) موسوعه مصطلاحات علم الکلام الاسلامی، مکتب لبنان ناشرون، بیروت ـ لبنان، چاپ اول.
-       راغب اصفهانی، حسین بن محمد،(۱۳۸۴ش) المفردات فی غریب القرآن، ذوی القربی، قم، چاپ پنجم.
-       سبحانی، شیخ جعفر،(۱۴۱۶ق) الایمان و الکفر فی الکتاب و السنه، موسسه امام صادق، قم.
-       شهرستانی، محمد عبد الکریم بن ابی بکر احمد،(۱۹۹۸م) الملل و النحل، دار الفکر، بیروت ـ لبنان، چاپ اول.
-         صدوق، محمد بن علی بن بابویه، (بی‌تا) الامالی، ترجمه کریم فیضی،(۱۳۸۴ش) وحدت پخش، قم، چاپ اول.
-       طبرسی، فضل ابن حسن،(۱۴۱۵ق) مجمع البیان فی تفسیر القرآن، موسسه الاعلمی للمطبوعات، بیروت ـ لبنان، چاپ اول.
-       طریحی، فخر الدین،(۱۳۷۵ش) مجمع البحرین، مرتضوی، تهران، چاپ سوم.
-       طوسی، ابو جعفر محمد بن حسن(۱۴۱۷ق) التبیان فی تفسیر القرآن، موسسه نشر اسلامی، قم، چاپ اول.
-       طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن،(۱۳۶۲ش) تمهید الاصول فی علم الکلام، دانشگاه تهران.
-       عبد الجبار، معتزلی،(۱۴۳۳ق) شرح الاصول الخمسه، دار احیاء التراث العربی، بیروت ـ لبنان، چاپ سوم.
-       علم‌الهدی، سیدمرتضی،(۱۴۳۱ق) الذخیره فی علم الکلام، موسسه نشر اسلامی، قم، چاپ سوم.
-       غزالی، محمد،(۱۳۸۴ش) القواعد العقائد، ترجمه دکتر علی اصغر حلبی جامی، تهران.
-       فاضل، مقداد بن عبدالله اسدی،(۱۳۸۰ش) اللوامع الالهیه فی المباحث الکلامی، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، قم، چاپ دوم.
-       فخر رازی، محمد بن عمر،(۱۳۷۸ش) المحصل افکار المتقدمین و المتاخرین من العلماء و الحکماء و المتکلمین، الشریف الرضی، قم، چاپ اول.
-       فخر رازی، محمد بن عمر،(۱۴۴۲ق) مفاتیح الغیب، دار احیاء التراث العربی، بیروت ـ لبنان، چاپ چهارم.
-       کفعمی، احمد بن علی،(۱۴۳۰ق) معارج الافهام الی علم الکلام، مکتبه و دار مخطوطات العتبه العباسیه المقدسه، کربلا ـ عراق، چاپ اول.
-       ماتریدی، ابو منصور، محمد بن محمد،(۱۴۱۹ق) کتاب التوحید، دار الکتب العلمیه، بیروت ـ لبنان، چاپ اول.
-       مادلونگ، ویلفرد، (بی‌تا) مکتب ها و فرقه های اسلامی در سده‌های میانه، ترجمه جواد قاسمی، (۱۳۸۷ش) بنیاد پژوهش های اسلامی، چاپ دوم.
-       مفید، محمد بن محمد،(۱۳۶۲ش) تصحیح الاعتقاد بصواب الانتقاد، منشورات رضی، قم.
-       مفید، محمد بن محمد،(۱۳۸۲ش) اوائل المقالات فی المذاهب و المختارات، موسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران، چاپ دوم.