بررسی روش‌های تفسیری مفسران افغانستان، با تأکید بر روش تفسیری مقاتل بن سلیمان بلخی در آیات الاحکام

نوع مقاله : مقاله تخصصی

نویسنده

پژوهشگر کارشناسی ارشد فقه و اصول جامعه المصطفی العالمیه نمایندگی خراسان

چکیده

مسئله اصلی در این مقاله «بررسی روش‌های تفسیری مفسران افغانستان، با تأکید بر روش تفسیری مقاتل بن سلیمان بلخی در آیات الاحکام» است که با مراجعه به منابع تفسیری موجـود از مقاتل و منـابع دیگر تفسیری و علـوم قـرآنی و حدیثی، و بـا روش توصیفی - تحلیلی، امور ذیل را می‌توان به‌عنوان یافته‌های این تحقیق برشمرد، مقاتل بن سلیمان بلخی، بر اساس روش نقلی، روایی به تفسیر آیات الاحکام روی آورده‌ است. مقاتل، برای فهم، تبیین مقاصد و اهداف قرآن به موارد ذیل تمسک نموده است، از روش تفسیر قرآن به قرآن و تفسیر روایی با تکیه ‌بر احادیث نبوی، اقوال صحابه، سخنان تابعین و سبب و شأن نزول، بهره گرفته است. همچنین از تفسیر لغوی مشتمل بر شرح مزجی، دانش وجوه القرآن و تفسیر به مصداق نیز استفاده نموده است. روش‌ تفسیری مقاتل در آیات الاحکام با بررسی نمونه‌ها و مصادیق، استخراج شده و به سامان رسیده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Examining the interpretation methods of Afghan commentators, with an emphasis on the interpretation method of Muqatil ibn Suleiman Balkhi in Ayat al-Ahkam

نویسنده [English]

  • Seyyed Mujahid Naqvi
Researcher of Al-Mustafa International University, representative of Khorasan
چکیده [English]

The main issue in this article is "examining the interpretive methods of Afghan commentators, with an emphasis on the interpretive method of Muqatil ibn Suleiman Balkhi in Ayat al-Ahkam", which by referring to the available exegetical sources of Muqatil and other sources of exegesis and Qur'anic and hadith sciences, and with a descriptive method - Analytical, the following matters can be listed as the findings of this research, Muqatil ibn Suleiman Balkhi, based on the narration method, has turned to the interpretation of Ayat al-Ahkam. In order to understand and explain the purposes and goals of the Qur'an, Muqatil has relied on the following points, he has used the method of interpreting the Qur'an to the Qur'an and narrative interpretation by relying on the prophetic hadiths, the sayings of the Companions, the words of the followers and the reason and dignity of the revelation. Also, he has used lexical interpretation, including explanation of composition, knowledge of aspects of the Qur'an, and interpretation by example. Muqatil's interpretation method in Ayat al-Ahkam has been extracted and settled by examining examples and examples.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tafsir
  • Tafsir method
  • Ayat al-Ahkam
  • Afghan commentators
  • Muqatil ibn Suleiman Balkhi

مراجع

  • ابطحی اصفهانی، سید مرتضی، صحیفه سجادیه، ناشر مؤسسه الامام المهدی، قم، 1411ق.
  • ابن حجـر عسقلانی، احمد بـن علی، تقریب التهذیب، تحقیق مصطفی عبـدالقادر عطاء، ناشر دارالکتب العلمیه، بیروت، چاپ دوم، 1415ق.
  • ابن حجـر عسقلانی، احمد بـن علی، تهذیب التهذیب، دارالفکر، بیروت، چاپ اول، 1404ق.
  • ابن خلکان، احمد بـن محمد بـن ابی‌بکر، وفیات الاعیان و انباءُ ابناء الزمان، تحقیق احسان عباس، ناشر دار الثقافه، بیروت، 1972م.
  • ابن داود حلی، تقی الدین، رجال، تحقیق سید محمدصادق آل بحرالعلوم، ناشر چاپخانه حیدریه، نجف، 1392ق.
  • ابـن کثیر دمشقی، اسمـاعیل، البـدایه و النهـایه، تحقیق علی شیری، ناشر دار احیاءالتراث العربی، بیروت، چاپ اول، 1408ق.
  • ابن ندیم، محمد بن اسحاق، فهرست، مترجم محمدرضا تجدد، انتشارات اساطیر، تهران، چاپ اول، 1381ش.
  • بلخی، مقاتل بن سلیمان، تفسیر الخمس مائه آیه من القرآن، تحقیق عبدالله محمود شحاته، ناشر دار احیاءالتراث، بیروت، چاپ اول، 1423ق.
  • خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، تحقیق مصطفی عبدالقادر عطاء، ناشر دارالکتب العلمیه، بیروت، چاپ اول، 1417ق.
  • خویی موسوی، سید ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، نشر ثقافه الاسلامیه، قم، چاپ پنجم، 1413ق.
  • داوودی، محمد بن علی بن احمد شمس‌الدین، طبقات المفسرین، ناشر دارالکتب العلمیه، بیروت، بی تا.
  • ذهبی، شمس‌الدین محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، تحقیق شعیب ارنوط، ناشر مؤسسه الرساله، بیروت، چاپ نهم، 1413ق.
  • رازی ابوالفتوح، حسین بن على، روض‌الجنان و روح‌الجنان فی تفسیر القرآن، تحقیق محمدجعفر یاحقى و محمد مهدى ناصح‏، بنیاد پژوهش‌هاى اسلامى آستان قدس رضوى‏، مشهد، چاپ اول، 1408 ق‌.
  • زرکلی، خیر الدین، الاعلام، ناشر دار العلم للملایین، بیروت، چاپ پنجم، 1980م.
  • شبستری، عبدالحسین، اصحاب الامام الصادق، ناشر نشر اسلامی جامعه مدرسین، قم، چاپ اول، 1418ق.
  • صدوق، محمد بن علی بن بابویه، امالی، مترجم آیت‌الله محمد باقر کمره‌ای، ناشر کتابچی، تهران، چاپ ششم، 1376ش.
  • طبرسی، فضل بن حسن، مجمع ‌البیان فى تفسیر القرآن، مترجم محمد بن علی رازی، تحقیق رضا ستوده، انتشارات فراهانى‏، تهران‏، چاپ اول‏، 1360ش.
  • طوسی، محمد بن حسن، امالی، مترجم صادق حسن‌زاده، ناشر اندیشه هادی، قم، چاپ اول، 1388ش.
  • طوسی، محمد بن حسن، رجال، تحقیق جواد قیومی اصفهانی، ناشر مؤسسه نشر اسلامی، جامعه مدرسین حوزه علمیه، قم، 1415ق.
  • معرفت، محمد هادی، تفسیر و مفسران، مترجم علی خیاط و علی نصیرى، ناشر مؤسسه فرهنگى التمهید، قم، چاپ اول، 1379ش.
  • ناصحیان، علی ‌اصغر و دیگران، جریان‌شناسی تفاسیر فقهی، تاریخ، تطور و نمونه‌ها، ناشر دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد، 1390ش.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 05 اردیبهشت 1403
  • تاریخ پذیرش: 05 اردیبهشت 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار